به‌گزارش میراث‌آریا، صنایع‌دستی هر کشوری متاثر از تاریخ، فرهنگ و هنر آن کشور است و نمی‌توان نقش مهمی که در آگاهی‌بخشی، فرهنگ‌سازی و اثربخشی در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی ایفا می‌کند نادیده گرفت. صنایع‌دستی از آن جهت که با باورها، اعتقادات و سبک زندگی هر قومی گره خورده است می‌تواند ابزارمفید و موثری در راستای معرفی، انتقال فرهنگ اقوام و آگاهی‌بخشی به نسل‌های جدید باشد.
صنایع‌دستی از ارکان اصلی آگاهی‌بخشی به جامعه است/ طرح‌هایی که با فرهنگ ما همخوانی ندارند به صنایع‌دستی آسیب می‌زند
فاطمه هادی، کارشناس و یکی از تولیدکنندگان صنایع‌دستی در شاخه سفال و سرامیک در این زمینه به خبرنگار میراث‌آریا گفت: «طرح‌های به کار رفته در صنایع‌دستی می‌تواند نقش مهمی در آگاهی‌بخشی ایفا کند. استفاده از نقوش و طرح‌های اصیل ایرانی نقش مهمی در انتقال فرهنگ غنی ایران زمین در داخل و به ویژه خارج از کشور دارد. متاسفانه برخی از همکارانم در این رشته، طرح‌هایی را کار می‌کنند شاید با عرف جامعه ما همخوانی نداشته باشد و می‌گویند این طرح ها پسند بازار است. طرح‌هایی که نه تنها در فرهنگ اصیل ایرانی ریشه ندارند بلکه با عرف ما نیز در تضاد هستند. شاید این معضل امروزمعضل چندان بزرگی به چشم نیاید اما وقتی طراحی و ساخت این سبک صنایع‌دستی با چنین طرح‌هایی همگانی و همه‌گیر شود و بازار را تسخیر کند به هنر اصیل ایرانی در قالب صنایع‌دستی آسیب‌های زیادی وارد خواهد کرد. متاسفانه برای مثال در زمینه ساخت مجسمه و تندیس شاهد ساخت طرح‌هایی هستیم که شاید در غرب هم در هر جایی یافت نشود. متاسفانه اما ساخته و فروخته می‌شود.»
هنر را نمی‌توان محدود کرد اما قصد جنگ با فرهنگمان را نداریم
او تاکید کرد: «البته هنر را نمی‌توان محدود کرد و از هنرمند خواست که چیزی را بسازد یا نسازد. هنرمند در کارگاه خود کار می‌کند و طرح می‌زند. معتقدم باید بروشورهایی به منظورآگاهی‌رسانی در زمینه طرح‌ها و نقوش اصیل ایرانی در اختیار هنرمندان قرار بگیرد. فرهنگ هر جامعه‌ای مسائلی را می‌پذیرد که ممکن است فرهنگی دیگر آن را نپذیرد. ما هم در کشورمان قصد جنگ با فرهنگ خودمان را نداریم. متاسفانه امروز صفحه‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی سبک‌هایی از صنایع‌دستی را به نمایش و فروش می‌گذارند که معتقدم نه تنها با فرهنگ ما همخوانی ندارند بلکه در تضاد با عرف هم هستند. تعداد چنین کارهایی با طرح‌های این چنینی در حال افزایش است.»
سلیقه مشتری از طرح‌های اصیل ایرانی استقبال می‌کند
این هنرمند حوزه صنایع‌دستی در ادامه بیان کرد: «هنرمند حوزه صنایع‌دستی می‌تواند سلیقه خود را به مشتری القا کند. باید نمونه‌هایی از طرح‌های اصیل در اختیار هنرمندان این حوزه قرار گیرد تا با الهام گیری از هنراصیل و ناب ایرانی به خلق آثار روزآمد متناسب با فرهنگ ایرانی بپردازند. دسترسی هنرمندان به طرح‌های قدیمی محدود است و اگر بشود نمونه‌هایی از این طرح‌ها به شکل فایل یا بروشور در اختیار هنرمندان قرار بگیرد قطعا سلیقه هنرمندان ارتقا پیدا خواهد کرد و سلیقه بازار را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد. تجربه نشان داده است که مشتری از طرح‌های اصیل ایرانی در قالب‌های امروزی بیشتر استقبال می‌کند. متاسفانه منبع جست‌و‌جوی هنرمندان صنایع‌دستی اینترنت است و عکس بسیاری از کارهایی که در موزه‌ها، اسنادتاریخی و کتاب‌های قدیمی وجود در این فضا وجود ندارد؛ نمونه‌هایی از طرح‌های هنر اصیل ایرانی در اختیار هنرمند نیست.
برای مثال برای کار روی یک گلدان دنبال طرح ساسانی بودم و خیلی جست‌و جو‌کردم تا توانستم آن را پیدا کنم و با الهام از هنر دوران ساسانی طرحی رو گلدان کار کنم که جزو پرطرفدارترین و پربازدیدترین کارهایم در شبکه اجتماعی شد. مردم به هنراصیل ایرانی میل و رغبت دارند. اما نبود منبع و مرجعی برای بهره‌بردن از هنر اصیل ایرانی توسط هنرمند حوزه صنایع‌دستی، موجب شده سلیقه بازار به سمتی برود که به فرهنگ غرب نزدیک تر باشد.»
لزوم نظارت برآثار تولیدی در حوزه صنایع‌دستی/ گاهی تندیس‌هایی با فرهنگ هندوستان ساخته می‌شود !
او که 15 سال است صاحب آموزشگاه صنایع‌دستی است و مجوز تدریس و ارائه 36 رشته صنایع‌دستی را دارد، افزود: «گاهی تندیس‌هایی ساخته می‌شود که به فرهنگ هندوستان بیشتر نزدیک است و معتقدم این تندیس‌ها جایگاهی در صنایع‌دستی اصیل ایرانی ندارند. مشتری هم گاهی از روی نا آگاهی تندیس‌ها را خریداری می‌کند. فرهنگ‌سازی در زمینه ارتقای سلیقه مشتری و بازار امری زمان‌بر است. متاسفانه نظارتی هم برکار ساخت چنین تندیس‌هایی وجود ندارد. وزارت میراث‌فرهنگی باید اخطاری در این زمینه بدهد تا هر طرحی که تناسبی با فرهنگ اصیل ایرانی ندارد روی محصولات صنایع‌دستی پیاده‌سازی نشود. حتی در دوران تخت جمشید هم اصولی برای طراحی چهره و اندام مردان و زنان وجود داشت و فرهنگ 2 هزار و 500 ساله ما نشان می‌دهد که همیشه اصولی براساس باورهایمان رعایت شده است. سهل‌انگاری در حوزه نظارت برطرح‌های صنایع‌دستی تولیدی در آینده می‌تواند مشکل‌ساز باشد.»
شیوه‌نامه ودستور العمل برای استفاده از طرح‌های ایرانی تدوین شود
هادی تصریح کرد: «صنایع‌دستی نقش بسیار مهم و انکارنشدنی در فرهنگ‌سازی و اگاهی‌بخشی به جامعه ایفا می‌کند، در این راستا تقاضا دارم وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در زمان اعطای مجوز به کارگاه‌ها و آموزشگاه‌ها و تولیدکننده‌های صنایع‌دستی، شیوه‌نامه و دستورالعمل‌هایی در زمینه لزوم استفاده از طرح‌های هنر اصیل ایرانی ارائه کند. وقتی به هنرپیشینیان خود می‌بالیم چرا طبق اصول هنر اصیل ایرانی صنایع‌دستی تولید نکنیم.»
ضرغامی: باید ارزش ها و هویت خود را حفظ کنیم/ صنایع‌دستی هویت ما در دنیای بی‌هویت امروز است
مهندس سید عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز بارها در سخنان خود براهمیت آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی صنایع‌دستی تاکید کرده است. او در این زمینه بیان کرده است: «در دنیای بی‌هویت امروز نشانه‌گذاری ما همین صنایع‌دستی زیبا و اصیل ایرانی است. باید هویت خود را حفظ کنیم و ارزش‌ها را نگهداری کنیم اما حتما باید یک رویکرد تحول‌گرا در این‌باره داشته باشیم. آثار هنرهای سنتی و صنایع‌دستی ایرانی باید آن قدر اصیل زیبا و باکیفیت تولید شود که هیچ فردی در هیچ جای دنیا نتواند آن را کپی کند.»
صنایع‌دستی بهترین ابزار برای احیای ارکان فرهنگی ایران است و در سایه‌سار تولید صنایع‌دستی متناسب با فرهنگ و هنر اصیل ایرانی، می‌توان به مقابله با انواع تهاجم‌ها برای فراموشی و به حاشیه راندن فرهنگ غنی کشور رفت. در کنار تلاش برای انبوه‌سازی و افزایش تولیدات صنایع‌دستی، نباید نقش مهمی را که در حوزه آگاهی‌بخشی و اثربخشی در داخل کشور و جوامع خارجی ایفا می‌کند، غافل شد. اگر عامل فرهنگ را از صنایع‌دستی بگیریم چیزی برای عرضه باقی نمی‌ماند و هنر در کنار فرهنگ کشور است که تکامل می‌یابد. صنایع‌دستی در کنار کارا بودن باید ویژگی اثربخشی خود را حفظ کند.
انتهای پیام/
